«Жамбыл облыстық психикалық денсаулық орталығы» ШЖҚ МКК корпоративтікбасқару кодексі

Кіріспе

1.Осы құжатта «Жамбыл облыстық психикалық денсаулық орталығы» ШЖҚ МКК корпоративтік басқару кодексі (бұдан әрі-Кодекс)мазмұндалған.

2. Осы Кодексті әзірлеу мен енгізудің мақсаты «Жамбыл облыстық психикалық денсаулық орталығы» ШЖҚ МКК (бұдан әрі – ЖОПДО) корпоративтік басқаруды жетілдіру және жүйелеу, ЖОПДО басқарудың барынша ашықтығын қамтамасыз ету және корпоративтік басқару стандарттарын ұстануға дайындығын растау болып табылады.

Атап айтқанда:

-ЖОПДО-н басқару ЖОПДО-ның құнын барынша арттыру үшін жауапкершіліктің, есеп берушілік пен тиімділіктің жоғары деңгейімен жүзеге асырылуы тиіс;

– ақпаратты ашу, ашықтық, сондай-ақ тәуекелдерді басқару және ішкі бақылау жүйелерінің тиімді жұмысы заңнамаға, осы Кодекске және ЖОПДО-ның басқа да ішкі құжаттарына сәйкес жүзеге асырылуы тиіс;

3. Кодекс ЖОПДО ішіндегі, сондай-ақ басқа да заңды және жеке тұлғалармен қарым-қатынастарда іскерлік этиканың жоғары деңгейін қамтамасыз ету үшін өз қызметі процесінде ЖОПДО ұстанатын ережелер мен ұсынымдардың жиынтығы болып табылады.
4. Кодекс заңнамаға, корпоративтік, этикалық нормаларға, сондай-ақ халықаралық практикада танылған корпоративтік басқару қағидаттарына сәйкес әзірленді.
5. ЖОПДО өз қызметінде Кодекстің ережелерін сақтауға тиіс. Сонымен бірге Кодекс ережелерінен ауытқу ЖОПДО-ның жеке ерекшеліктерін, даму кезеңін, сондай-ақ оның алдында тұрған тәуекелдер мен проблемалардың сипатын ескере отырып, белгілі бір жағдайларда ақталуы мүмкін. Кодекстің ережелерінен тиісті мән-жайларға мұқият талдау жасағаннан және ЖОПДО басшылығының осындай рұқсат етілген ауытқудықарастырғаннан және ол ЖОПДО-ның құрылтайшы органын ақпараттандырғаннан кейін ғана ауытқуға жол беріледі.
6. ЖОПДО корпоративтік басқару практикасы статикалық сипатқа ие емес екендігін растайды. ЖОПДО басшылығы қолданыстағы заңнама, ұсынымдар және қазақстандық және халықаралық компанияларға қатысты корпоративтік басқаруға қолданылатын үздік практика тұрғысынан, қажет болған жағдайда ЖОПДО құрылтайшы органының қарауына тиісті ұсыныстар енгізе отырып, Кодекстің шарттарын кезең-кезеңімен қайта қарайтын болады.
7. ЖОПДО-ның лауазымды адамдары мен қызметкерлері ЖОПДО-мен тиісті шарттардың негізінде осы Кодексте көзделген міндеттемелерді өзіне қабылдайды және оның ережелерін ЖОПДО-да және оның бөлімшелерімен өзара қарым-қатынастарда сақтауға міндеттенеді.
8. Кодексте мынадай терминдер мен анықтамалар пайдаланылады:

Заңнама	Белгіленген тәртіппен қабылданған Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерінің жиынтығы;
Құрылтайшы орган	ҚР ДСМ Жамбыл облысы әкімдігінің денсаулық сақтау басқармасы;
Басшылық	ЖОПДО басқару органы;
Лауазымды тұлға	ЖОПДО басқарушы құрамы;
Басқарма	ЖОПДО-ның ағымдағы қызметіне басшылықты жүзеге асыратын атқарушы орган;
Корпоративтік хатшы	Басшы құрамның не Атқарушы органның мүшесі болып табылмайтын, басшылық тағайындаған және оған есеп беретін ЖОПДО қызметкері, сондай-ақ өз қызметі шеңберінде құрылтай органының қарауына шығару үшін мәселелерді дайындауды, ЖОПДО отырыстарын өткізуді бақылайды, ЖОПДО күн тәртібінің мәселелері бойынша материалдарды қалыптастыруды қамтамасыз етеді, оларға қол жетімділікті қамтамасыз етуге бақылау жүргізеді;
Жарғы	ЖОПДО жарғысы;
ЖОПДО ішкі нормативтік құжаты	ЖОПДО қызметкерлері үшін міндеттемелерді белгілейтін орган не ЖОПДО лауазымды адамы бекіткен, көп мәрте қолдануға есептелген және регламенттелген жағдай шеңберінде барлық адамдарға қолданылатын, олардың қолданылуын өзгертетін, тоқтататын немесе тоқтата тұратын мінез-құлық қағидаларының құжаты;
Кодекс	ЖОПДО акционерлерінің жалпы жиналысы бекітетін, ЖОПДО басқару процесінде туындайтын қатынастарды, оның ішінде ЖОПДО, ЖОПДО бөлімшелері мен мүдделі тұлғалар арасындағы қатынастарды реттейтін құжат;
Корпоративтік жанжал	құрылтай органы мен ЖОПДО арасында туындаған келіспеушіліктер немесе дау не ЖОПДО бөлімшелері арасындағы келіспеушіліктер немесе дау, Ішкі аудит қызметінің басшылығы мен басшысы, Корпоративтік хатшы арасындағы келіспеушіліктер немесе дау, олар мынадай салдардың біріне әкеп соқтыратын немесе әкелуі мүмкін: қолданыстағы заңнаманың, ЖОПДО жарғысының немесе ішкі құжаттарының, құрылтай органының құқықтарының нормаларын бұзу; ЖОПДО-на, оның бөлімшесіне немесе олар қабылдайтын шешімдердің мәні бойынша талап қою;
Мүдделі тұлға	ЖОПДО-мен шарттық қатынастарға енген немесе кіруге ниеттенген жеке немесе заңды тұлға, сондай-ақ ЖОПДО-на байланысты мәмілелерге қатысы бар тұлғалар;
Даму стратегиясы мен жоспары	Жарғыға сәйкес әзірленген және бекітілген жоспарлау жүйесіне жататын ЖОПДО құжаттары;
Маңызды корпоративтік оқиғалар	ЖОПДО қызметіндегі іргелі өзгерістерге әкелуі мүмкін ЖОПДО жасаған бірқатар оқиғалар мен мәмілелер.

9. Осы Кодексте қолданылатын, бірақ айқындалмаған терминдер заңнамада және жарғыда пайдаланылатын мағынада пайдаланылады.

1 ТАРАУ. КОРПОРАТИВТІК БАСҚАРУ ҚАҒИДАТТАРЫ

1. АНЫҚТАУ ЖӘНЕ ПРИНЦИПТЕРІ
2. Корпоративтік басқару деп ЖОПДО қызметін басқаруды және бақылауды қамтамасыз ететін және құрылтай органы, ЖОПДО басшылығы, ЖОПДО бөлімшелері және құрылтай органының мүддесінде мүдделі тұлғалар арасындағы қатынастарды, сондай-ақ ЖОПДО бөлімшелерімен өзара іс-қимылды қамтитын процестердің жиынтығы түсініледі.

     ЖОПДО корпоративтік басқаруды ЖОПДО қызметінің тиімділігін арттыру, оның беделін нығайту және тартылған капиталға шығындарды азайту құралы ретінде қарастырады. ЖОПДО корпоративтік басқарудың тиісті жүйесін Қазақстан Республикасындағы заңның үстемдігін қамтамасыз етуге өз үлесі және оның қазіргі заманғы экономикадағы орнын және жалпы ЖОПДО-ны айқындайтын фактор ретінде қарастырады.

     ЖОПДО корпоративтік басқару әділдік, адалдық, жауапкершілік, ашықтық, кәсіпқойлық және құзыреттілік негізінде құрылады. Корпоративтік басқарудың тиімді құрылымы ЖОПДО қызметіне мүдделі барлық тұлғалардың құқықтары мен мүдделерін құрметтеуді болжайды және ЖОПДО-ның табысты қызметіне, оның ішінде ЖОПДО құнының өсуіне, қаржылық тұрақтылық пен кірістілікті қолдауға ықпал етеді.

     Осы тармақта баяндалған корпоративтік басқару қағидаттары ЖОПДО басқаруына байланысты туындайтын қатынастарда сенім құруға бағытталған және Кодекстің келесі тарауларында қамтылған барлық ережелер мен ұсынымдардың негізі болып табылады.

Осы Кодекстің негізгі қағидаттары:

құрылтай органының құқықтары мен мүдделерін қорғауҚағидаты;

ЖОПДО басқарушы құрамның тиімді басқаруы принципі;

дербес қызмет принципі;

ЖОПДО қызметі туралы ақпаратты ашудың ашықтығы мен объективтілігі қағидаттары;

заңдылық пен этика қағидалары;

тиімді дивидендтік саясат қағидаттары;

тиімді кадр саясатының қағидаттары;

қоршаған ортаны қорғау қағидаты;

корпоративтік қақтығыстар мен мүдделер қақтығысын реттеу саясаты;

жауапкершілік принципі.

     ЖОПДО корпоративтік басқару құрылымы заңнамаға сәйкес келуі және ЖОПДО органдары арасындағы құзыреттің бөлінуін нақты айқындауы тиіс.

     Кодексте баяндалған корпоративтік басқару қағидаттарын қолдану ЖОПДО қызметіне объективті талдау жүргізу және талдаушылардан, консультанттар мен рейтингтік агенттіктерден тиісті ұсынымдар, бағалар алу үшін, қажет болған жағдайда, тиімді тәсіл жасауға жәрдемдесуге тиіс.

     ҚҰРЫЛТАЙШЫЛЫҚ ОРГАННЫҢ ҚҰҚЫҚТАРЫ МЕН МҮДДЕЛЕРІН ҚОРҒАУ ҚАҒИДАТЫ

     ЖОПДО-да корпоративтік басқару құрылтай органының құқықтары мен заңды мүдделерін қорғау және құрметтеу қағидаттарына негізделген және ЖОПДО-ның тиімді қызметіне, оның ішінде ЖОПДО активтерінің өсуіне және ЖОПДО-ның қаржылық тұрақтылығы мен табыстылығын қолдауға ықпал етеді.

     Құрылтай органының заңдарда және жарғыда көзделген құқықтары бар.

     Корпоративтік басқару құрылтай органына ЖОПДО-ны басқаруға қатысуға байланысты өз құқықтарының іске асырылуын қамтамасыз етеді. Құрылтай органының Қазақстан Республикасы заңнамасының және Жарғының нормаларын бұзатын іс-әрекеттер жасаған жағдайда, Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамасында көзделген тәртіппен өз құқықтары мен заңды мүдделерін қорғау үшін мемлекеттік органдарға жүгінуге құқығы бар..

     ЖОПДО мен Құрылтай органы арасында ақпарат алмасу тәртібі заңнамамен, ЖОПДО Жарғысымен және ішкі құжаттарымен реттеледі.

     БАСҚАРУШЫ ҚҰРАМЫМЕН ЖОПДО ТИІМДІ БАСҚАРУ БАСШЫ ҚҰРАМ ҚЫЗМЕТІНІҢ ҚАҒИДАТТАРЫ

     Басшылық құрылтай органы мен ЖОПДО мүдделерін іске асыруды және құқықтарын қорғауды қамтамасыз етеді және ЖОПДО қызметі үшін толық жауапты болады.

     Басшылық толық ақпараттық негізде әрекет етуге, өз міндеттері мен функцияларын тиімді, адал, жауапкершілікпен және құрылтай органы мен ЖОПДО-ның ең жақсы мүддесінде орындауға тиіс.

     Басшылық құрылтай органы алдында өз қызметінің ашықтығын қамтамасыз етеді.

     ЖОПДО-ның ағымдағы қызметіне жауапты басшылықтың қызметін қамтамасыз етуге жауапты бас дәрігердің арасындағы жауапкершілік ЖОПДО-ның тиісті ішкі құжаттарында нақты бөлінуі және бекітілуі тиіс.

     ЖОПДО-да рәсімдік мәселелерді нақты регламенттей отырып, басшылық отырыстарын дайындау, шақыру және өткізу тәртібін айқындайтын ішкі құжаттар бекітілуі тиіс.

     Ешқандай тұлғаның (немесе тұлғалар тобының) басшылықтың шешімдерін қабылдау процесінде заңнамамен келісілмеген артықшылықтары болмауы тиіс. ЖОПДО бас дәрігерін бір адам ұсынбауы тиіс.

     Басшылықтың және басшының құзыреттері ЖОПДО Жарғысында және ішкі құжаттарында анық бөлінуі және баяндалуы тиіс.

     ЖОПДО бас дәрігері басшылық үшін жауап береді, оның жауапкершілік саласының барлық аспектілері бойынша тиімді қызметін қамтамасыз етеді және белгіленген тәртіппен отырыстың күн тәртібін дайындайды, оны бас дәрігер бекітеді.

ЖОПДО бас дәрігері және корпоративтік хатшы басшылықтың дұрыс және толық ақпаратты уақтылы алуын; құрылтай органымен тиімді байланысты; басшылықтың тиімді жұмысын қамтамасыз етеді және бөлімшелер арасындағы сындарлы қатынастарды реттейді.

     Жұмысты бағалау және басшылықтың сыйақысы жүйесі олардың жұмысын құрылтай органы мен ЖОПДО мүддесінде ынталандыруды қамтамасыз етуі тиіс.

     БАСҚАРМА ҚЫЗМЕТІНІҢ ПРИНЦИПТЕРІ

     Басқарма-ЖОПДО Даму стратегиясы мен жоспарын іске асыру мақсатында ЖОПДО-ның ағымдағы қызметіне басшылықты жүзеге асыратын ЖОПДО-ның алқалы органы.

Басқарманы бас дәрігер басқарады.

     Бірде-бір тұлғаның (немесе тұлғалар тобының) басқарманың шешімдер қабылдау процесінде заңнамамен келісілмеген артықшылықтары болмауы тиіс.

     Басқарма жұмысының негізгі қағидаттары тиімділік, жауапкершілік, адалдық, адалдық болып табылады.

     Басқарманың қызметі құрылтай органының заңды құқықтары мен мүдделерін сақтау қағидаты негізінде құрылады және ЖОПДО құрылтай органы мен басқару органының шешімдеріне толық есеп береді.

     ЖОПДО ҚЫЗМЕТІ ТУРАЛЫ АҚПАРАТТЫ АШУДЫҢ АШЫҚТЫҒЫМЕН ОБЪЕКТИВТІЛІГІ ҚАҒИДАТЫ

ЖОПДО Құрылтайшы органмен негізделген шешімдер қабылдау, сонымен қатар мүдделі тұлғаларға ЖОПДО қызметі туралыақпараттың жеткізілуін қамтамасыз ету мақсатындаҚұрылтайшы орган және мүдделі тұлғалар алдында ЖОПДО туралы ақпаратты, оның ішінде оның қаржылық жағдайы, экономикалық көрсеткіштері, оның қызметінің нәтижелері, меншік және басқару құрылымы туралы шынайы ақпараттың уақтылы ашылуын қамтамасыз етеді.

     Қандай да бір ақпаратты ашу және/немесе жариялау кезінде ЖОПДО-мен Заңнаманың және ЖОПДО-ның коммерциялық және қызметтік құпия туралы ішкі құжаттарының ережелері ескеріледі.

1.5 ЗАҢДЫЛЫҚ ПЕН ЭТИКА ҚАҒИДАЛАРЫ

     ЖОПДО өз қызметін заңнамаға, Жарғыға, іскерлік этиканың жалпы қабылданған қағидаттарына, осы Кодекстің ережелеріне, ЖОПДО ішкі құжаттарына және өзінің шарттық міндеттемелеріне сәйкес жүзеге асырады.

     Құрылтай органы мен ЖОПДО арасындағы қатынастар өзара сенім, құрмет, есеп беру және бақылау негізінде құрылады.

     ТИІМДІ ДИВИДЕНДТІК САЯСАТ ҚАҒИДАТТАРЫ

     ЖОПДОЖОПДО-ның Заңнама нормаларына және дивидендтік саясатын айқындайтын ЖОПДО-ның ішкі құжатына сүйенеді.

     Дивидендтік саясаттың негізгі қағидаттарының бірі дивидендтердің мөлшерін және оларды төлеу шарттарын анықтаудың қарапайым және ашық тетігін қамтамасыз ету болып табылады.

     ЖОПДО дивидендтік Саясаты Құрылтай органы, әлеуетті инвесторлары мен Қазақстан Республикасының жұртшылығы үшін жеткілікті ашық және қолжетімді болуы тиіс.

     ЖОПДО-ның оны іске асыру қағидаттары мен тетіктерін айқындайтын дивидендтік Саясатын ЖОПДО-ның Құрылтай органы бекітуі тиіс.

     ЖОПДО-ның бөлімшелерге қатысты дивидендтік Саясаты Қазақстан Республикасының жұртшылығы зерделеу үшін, оның ішінде ЖОПДО-ның корпоративтік веб-сайтында ақпаратты орналастыру жолымен қолжетімді болуы тиіс және басшылықтың бекітуіне жатады.

     ТИІМДІ КАДРЛЫҚ САЯСАТ ҚАҒИДАТЫ

     ЖОПДО-да корпоративтік басқару заңнамада көзделген ЖОПДО қызметкерлерінің құқықтарын қорғау негізінде құрылады және әлеуметтік мәселелерді шешуде және еңбек жағдайларын регламенттеуде ЖОПДО мен оның қызметкерлері арасындағы әріптестік қатынастарды дамытуға бағытталуы тиіс.

     Кадр саясатының негізгі элементтері ЖОПДО-да еңбек жағдайларын жақсарту және қызметкерлерді әлеуметтік қорғау нормаларын сақтау, білікті мамандарды іздеу және тарту, ЖОПДО-да адами әлеуетті жүйелі дамыту, ЖОПДО жұмысының көрсеткіштеріне қарай мүмкіндігінше жұмыс орындарын сақтау, ЖОПДО-да еңбек жағдайларын жақсарту және ЖОПДО қызметкерлерін әлеуметтік қорғау нормаларын сақтау болып табылады.

     Корпоративтік басқару еңбек ұжымында қолайлы және шығармашылық ахуал жасау процестерін ынталандыруы, ЖОПДО қызметкерлерінің біліктілігін арттыруға жәрдемдесуі тиіс.

     Кадр саясатының мақсаты жоғары білікті мамандарды тартуға, ұстап тұруға және дамытуға, олардың нәтижелі жұмысы мен ұзақ мерзімді ынтымақтастығы үшін жағдайлар жасауға бағытталған адам ресурстарын басқарудың тұрақты және тиімді жүйесін құру болып табылады. ЖОПДО ЖОПДО-ның ішкі құжаттарына сәйкес ашық конкурстық рәсімдер негізінде қызметкерлерді іріктеуді жүзеге асырады.

     ЖОПДО-да ЖОПДО-ның барлық қызметкерлеріне мансаптық өсу үшін тең мүмкіндіктер беріледі, ЖОПДО қызметкерлеріне сыйақы берудің тиімді жүйесі жұмыс істейді.

     ЖОПДО-ныңәрбір қызметкері Қазақстан Республикасы Еңбек кодексінің, еңбек шартының, Жарғының, Кодекстің және ЖОПДО-ның ішкі құжаттарының ережелерін сақтауға міндетті.

     ҚОРШАҒАН ОРТАНЫ ҚОРҒАУ ПРИНЦИПІ

     ЖОПДО өз қызметінде заңнама талаптарына сәйкес қоршаған ортаға барынша ұқыпты және ұтымды қатынас қағидаттарын ұстанады.

     ЖОПДО экологиялық аудитті жүргізуге ұмтылатын болады.

     КОРПОРАТИВТІК ҚАҚТЫҒЫСТАР МЕН МҮДДЕЛЕР ҚАҚТЫҒЫСЫН РЕТТЕУ САЯСАТЫ

     ЖОПДО қызметкерлері сияқты лауазымды тұлғалар корпоративтік қақтығыстар мен мүдделер қақтығысын болдырмай, заңнамаға, Жарғыға, осы Кодекске және ЖОПДО ішкі құжаттарына сәйкес құрылтай органы мен ЖОПДО мүддесінде өздерінің кәсіптік міндеттері мен функцияларын тиімді орындауға тиіс.

     Корпоративтік жанжалдар және/немесе мүдделер қақтығысы болған (туындаған) жағдайда ЖОПДО лауазымды тұлғалары мен қызметкерлері корпоративтік жанжалдың және мүдделер қақтығысының болуы (туындауы) туралы Корпоративтік хатшыға уақтылы хабарлауы тиіс.

     ЖОПДО қызметкерлері сияқты лауазымды адамдар өз қызметінің заңнамаға, Жарғыға, осы Кодекстің қағидаттарына, этикалық стандарттарға және жалпы қабылданған іскерлік әдеп нормаларына толық сәйкестігін қамтамасыз етеді.

     ЖОПДО басшылығы корпоративтік жанжалдар мен мүдделер қақтығыстарын реттеу туралы ережені бекітеді және мезгіл-мезгіл қайта қарайды, бұл ретте олардың шешімі ЖОПДО мен Құрылтай органының мүдделеріне барынша жауап беретін болады, бұл ретте заңды және негізделген.

     КОРПОРАТИВТІК ЖАНЖАЛДАРДЫ РЕТТЕУ САЯСАТЫ

     Корпоративтік жанжалдардың алдын алу және реттеу жөніндегі жұмыстың тиімділігі, ең алдымен, егер олар ЖОПДО-да туындаған немесе туындауы мүмкін болса, корпоративтік жанжалдарды тез арада анықтауды және ЖОПДО барлық органдарының іс-қимылдарын нақты үйлестіруді болжайды.

     Корпоративтік жанжалды бағалаудың объективтілігін қамтамасыз ету және корпоративтік жанжалды тиімді реттеу үшін жағдай жасау мақсатында мүдделері корпоративтік жанжалды қозғайтын немесе корпоративтік жанжалды қозғауы мүмкін тұлғалар корпоративтік жанжалды реттеуге қатыспауға тиіс. ЖОПДО басшылығы корпоративтік жанжалдар мен мүдделер қақтығыстарын реттеу туралы ішкі құжатты әзірлейді және кезең-кезеңімен қайта қарайды, бұл ретте олардың шешімдері заңды және негізделген бола отырып, ЖОПДО мен Құрылтай органының мүдделеріне барынша жауап беретін болады.

     Корпоративтік жанжалдар туындаған жағдайда корпоративтік жанжал қатысушылары құрылтай органының құқықтарын да, сондай-ақ ЖОПДО іскерлік беделін де тиімді қорғауды қамтамасыз ету мақсатында келіссөздер жолымен оларды шешу жолдарын іздестіреді.

     Корпоративтік қақтығыстарды келіссөздер арқылы шешу мүмкін болмаған жағдайда, олар заңнамаға сәйкес шешіледі.

     ЖОПДО бас дәрігері корпоративтік қақтығыстарды реттеуді ЖОПДО ішкі құжаттарына сәйкес жүзеге асырады.

     ЖОПДО басшылығы оның құзыретіне жататын мәселелер бойынша корпоративтік жанжалдарды реттеуді жүзеге асырады. Бұл жағдайда Корпоративтік хатшыға ЖОПДО басшылығын корпоративтік жанжалдың мәні туралы барынша хабардар етуді қамтамасыз ету жөніндегі міндет және корпоративтік жанжалды шешудегі делдалдың рөлі жүктеледі.

     ЖОПДО басшылығы корпоративтік жанжалдың мәні ЖОПДО басшылығының іс-әрекеттері (әрекетсіздігі) немесе ол қабылдаған шешімдер болып табылған жағдайда, басшылықтың құзыретіне жататын жекелеген корпоративтік қақтығыстарды қарайды.

     ЖОПДО бас дәрігері немесе ЖОПДО атынан оны алмастыратын адам ЖОПДО басшылығының құзыретіне жатқызылмаған шешімдер қабылдау жөніндегі барлық мәселелер бойынша корпоративтік қақтығыстарды реттеуді жүзеге асыруға, сондай-ақ корпоративтік қақтығыстарды реттеу жөніндегі жұмысты жүргізу тәртібін дербес айқындауға тиіс.

     МҮДДЕЛЕР ҚАҚТЫҒЫСЫН РЕТТЕУ САЯСАТЫ

     Мүдделер қақтығысы ЖОПДО қызметкерінің жеке мүдделілігі лауазымдық міндеттерді әділ атқаруға әсер ететін немесе әсер етуі мүмкін жағдай ретінде айқындалады.

     ЖОПДО-ның барлық қызметкерлері мүдделер қақтығысы туындауы мүмкін жағдайға, өзіне (немесе өзімен байланысты адамдарға), басқаларына қатысты да жағдайға жол бермеуі тиіс.

     Мүдделер қақтығысын болдырмаудың негізгі принциптері ЖОПДО басшылығы бекітетін ЖОПДО іскерлік этика кодексінде және ЖОПДО басқа да ішкі құжаттарында бекітіледі.

     ЖАУАПКЕРШІЛІК ПРИНЦИПІ

     ЖОПДО барлық мүдделі тұлғалардың құқықтарын таниды және құрметтейді және өзінің дамуы мен қаржылық тұрақтылығын қамтамасыз ету мақсатында олармен ынтымақтастыққа ұмтылады.

     Мүдделі тұлғалардың заңнамада көзделген жағдайларда өз құқықтарын бұзғаны үшін өтемақы алу мүмкіндігі болуы тиіс.

     Мүдделі тұлға корпоративтік басқару процесіне қатысқан жағдайда, соңғысы уақтылы және тұрақты негізде Елеулі, жеткілікті және сенімді ақпаратқа қол жеткізуі тиіс.

     Мүдделі адамдардың ЖОПДОО бөлімшелерінің, қызметкерлер мен лауазымды адамдардың заңсыз және әдепке жатпайтын іс-әрекеттері туралы ЖОПДОО басшылығына еркін хабарлауға құқығы болуы тиіс және олардың құқықтарына мұндай хабар болған жағдайда қысым жасалмауы тиіс.

     ЖОПДО ІШКІ ҚҰЖАТТАРЫ

     Корпоративтік басқарудың нақты құрылымы, рәсімдері мен практикасы Жарғымен, осы Кодекспен және ЖОПДО-ның басқа да ішкі нормативтік құжаттарымен, оның ішінде:

ЖОПДО басшылығы туралы;

бөлімшелер туралы (олардың құрылуына қарай);

Корпоративтік хатшы туралы;

ішкі аудит қызметі туралы;

ішкі бақылау туралы;

тәуекелдерді басқару туралы;

ақпаратты ашу туралы;

бөлімшелердегі корпоративтікбасқару туралы.

     Жоғарыда аталған құжаттар заңнамаға, Жарғыға, Кодекске және халықаралық практикада танылған корпоративтік басқару қағидаттарына сәйкес әзірленеді.

     КОРПОРАТИВТІК БАСҚАРУДЫҢ ЖАЛПЫ ҚҰРЫЛЫМЫ

     ЖОПДО органдары арасындағы құзыреттерді бөлу анық баяндалуға және құрылтай органының заңды құқықтары мен мүдделерінің сақталуы мен қорғалуына кепілдік беруге тиіс.

     ЖОПДО бөлімшелері өз міндеттері мен функцияларын сапалы орындау үшін өкілеттіктер мен ресурстарға ие болуға тиіс. Сонымен қатар, оларды басқару тиімді, уақтылы, ашық және толық түсінікті болуы керек.

     ЖОПДО бөлімшелерінің жүйесі:

Құрылтай органы-ЖОПДО жоғары органы;

ЖОПДО басшылығы-ЖОПДО басқару органы;

Басқарма – ағымдағы қызметке басшылықты жүзеге асыратын ЖОПДО-ны басқарудың алқалы атқарушы органы;

Ішкі аудит қызметі-ЖОПДО-ның қаржы-шаруашылық және медициналық қызметін бақылауды, ішкі бақылау, тәуекелдерді басқару, Корпоративтік басқару саласындағы құжаттардың орындалуын бағалауды және ЖОПДО-ның қызметін жетілдіру мақсатында консультация беруді жүзеге асыратын орган.

     ЖОПДО бөлімшелері мен лауазымды адамдарының құрылтай органының құқықтары мен мүдделерін қорғауды қамтамасыз етуге бағытталған рәсімдерді сақтауын, сондай-ақ ЖОПДО Жарғысының ережелері мен нормаларының және өзге де ішкі құжаттарының сақталуын қамтамасыз ету Корпоративтік хатшыға жүктеледі. Корпоративтік хатшы сондай-ақ ЖОПДО бөлімшелері арасында тиімді ақпарат алмасуға ықпал етеді және корпоративтік басқару мәселелері бойынша басқарма кеңесшісінің функцияларын орындайды.

     ЖОПДО мен бөлімшелер арасындағы өзара қарым-қатынастар заңнамада көзделген жағдайларды қоспағанда, заңнамаға және бекітілген корпоративтік рәсімдерге сәйкес ЖОПДО мен оның бөлімшелерінің тиісті органдары арқылы жүзеге асырылады. ЖОПДО қызметкерлерінің бекітілген корпоративтік рәсімдер шеңберінен тыс бөлімшелерге ресми емес жүгінуіне тыйым салынады.

2 ТАРАУ. ЖОПДО ҚҰРЫЛТАЙ ОРГАНЫ

     ҚҰРЫЛТАЙ ОРГАНЫМЕН ӨЗАРА ІС-ҚИМЫЛ

     ЖОПДО корпоративтік басқарудың негізгі шешімдерін қабылдауда құрылтай органының құқықтарын іске асыруды қамтамасыз етеді.

     ЖОПДО құрылтай органының құқықтары, міндеттері мен құзыреті, сондай-ақ мәселелерді қарауға шығару тәртібі заңнамамен және ЖОПДО Жарғысымен айқындалған.

     ЖОПДО Жарғыда белгіленген тәртіппен құрылтай органының негізгі құқықтарының іске асуын қамтамасыз етеді, оның ішінде:

     ЖОПДО-ға оның қызметіне қатысты жазбаша сұрау салулармен жүгіну және ЖОПДО жарғысында белгіленген мерзімде дәлелді жауап алу құқығы;

     ЖОПДО басқаруға қатысу және басшылықты сайлау құқығы;

     ЖОПДО активтерінен ол таратылған кезде үлес алу құқығы.

     ЖОПДО Жарғысында және ЖОПДО ішкі құжаттарында көзделген тәртіппен құрылтай органының мүдделерін қозғайтын өз қызметі туралы ақпаратты уақтылы және толық көлемде құрылтай органының назарына жеткізуге тиіс.

     Басшылық пен басқарма ЖОПДО қызметінде жоспарланған өзгерістерді негіздеуге және құрылтай органының құқықтарын сақтау мен қорғаудың нақты саясатын ұсынуға міндетті.

     ЖОПДО құрылтай органын заңнама талаптарына сәйкес оның қаржы-шаруашылық қызметі және оның нәтижелері туралы шынайы ақпаратпен қамтамасыз етеді. Әсіресе бұл акционерлік капитал (акциялар) саласындағы мәмілелерге қатысты, олар құрылтайшы орган үшін барынша негізделген және ашық болуы тиіс.

     Құрылтай органына берілетін ақпараттық материалдар құрылтай органының қарауына шығарылатын мәселелерге қатысты жүйеленуі тиіс. Осы материалдарды алудың немесе танысудың барынша қарапайым және ауыртпалықсыз тәртібі белгіленуі тиіс.

     Қажет болған жағдайда басшылық құрылтай органына құрылтай органының қарауына шығарылатын әрбір мәселе бойынша, сондай-ақ болған жағдайда басшылық мүшелерінің ерекше пікірлері бойынша дәлелді позицияны ұсына алады.

     Құрылтай органына ЖОПДО қызметінің жоспарлары, жетістіктері мен проблемалары туралы қосымша мәліметтер, сондай-ақ ЖОПДО қызметі туралы басқа ұйымдардың талдамалық зерттеулері мен материалдары берілуі мүмкін. Ақпаратты ашу талаптары ЖОПДО-ға артық әкімшілік ауыртпалықты немесе ақталмаған шығыстарды жүктемеуге тиіс емес.

     ЖОПДО құрылтай органына құрылтай органының шешіміне шығарылатын әрбір мәселе бойынша жеке шешім ұсынуы тиіс.

     Қажет болған жағдайда, құрылтай органы оның қарауына шығарылған мәселелер бойынша тиісті шешім қабылдау алдында ЖОПДО лауазымды адамдарының және/немесе қызметкерлерінің пікірін тыңдау қажет деп тануы мүмкін.

     Құрылтай органы заңнамаға сәйкес тиісті шешім қабылдау үшін оның қарауына шығарылатын жекелеген мәселелерді өзгертуге және/немесе алып тастауға құқылы.

     Тиісті шешім қабылдау үшін Құрылтай органының қарауына шығарылатын мәселелер нақты болуы және әр түрлі түсіндіру мүмкіндігін болдырмауы тиіс.

     ЖОПДО бас дәрігері мен Корпоративтік хатшысы құрылтай органының сұрақтарына уақтылы жауап беруді қамтамасыз етеді.

     ЖОПДО-да құрылтай органының өтініштерін тіркеу және корпоративтік жанжалдарды тиімді реттеу жүйесі қабылдануы тиіс.

     ЖОПДО акцияларын ұстаушылар тізілімдерінің жүйесін жүргізуді Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес ЖОПДО және оның үлестес тұлғаларының үлестес тұлғасы болмауы тиісЖОПДО тәуелсіз тіркеушісі жүзеге асырады.

3 ТАРАУ. БАСШЫЛЫҚ ПЕН БАСҚАРМА ЖҰМЫСЫНЫҢ ТИІСТІ ТӘЖІРИБЕСІ

     ЖОПДО кәсіби және тәуелсіз басшылықтың болуын тиімді корпоративтік басқарудың маңызды элементі деп санайды. Басқарма сондай-ақ ЖОПДО басқару процесінде маңызды рөл атқарады. Басшылық пен басқарма арасындағы тиімді өзара іс-қимыл, сондай-ақ басшылық пен басқарма құзыреттерінің нақты шектеуі корпоративтік басқарудың тиісті практикасын қамтамасыз етуде негізгі фактор болып табылады.

    БАСШЫЛЫҚ

     БАСШЫЛЫҚТЫ ҚАЛЫПТАСТЫРУ

     Басшылық құрамының құрылымы құрылтай органының мүдделерін әділ, объективті білдіруді және құқықтарын қорғауды қамтамасыз етуі тиіс.

     Басшылықтың сандық құрамы, өкілеттік мерзімі, оның бас дәрігерін және бас дәрігердің орынбасарларын сайлау және олардың өкілеттігін мерзімінен бұрын тоқтату, сондай-ақ басшылық мүшелеріне сыйақы төлеудің мөлшері мен шарттарын анықтау құрылтай органымен анықталады.

     Жаңа басшыларды сайлау заңнамаға, ЖОПДО жарғысына және ішкі құжаттарына сәйкес транспаренттік рәсіммен жүзеге асырылады

     Құрылтай органына кандидат туралы жеткілікті деректер, оның ішінде өмірбаяндық, кандидат пен ЖОПДО (аффилиирленуі, ынтымақтастығы және т. б.) өзара қарым-қатынастары туралы ақпарат және құрылтай органына оларды сайлау туралы шешім қабылдауға мүмкіндік беретін кез келген өзге де қажетті ақпарат ұсынылуға тиіс.

     Басшылыққа кандидаттардың тиісті жұмыс тәжірибесі, білімі, біліктілігі, оң жетістіктері мен іскерлік және/немесе салалық ортада мінсіз беделі болуы тиіс, оның міндеттерін орындау және құрылтай органы мен ЖЦДП мүддесінде барлық басшылықтың тиімді жұмысын ұйымдастыру үшін қажет.

     Басшылық басшылық құрамына сайлауға үміткерлерді іріктеу критерийлерін жаңарта алады. Құрылтай органы басшылықтың құрамына сайлауға кандидаттарды іріктеудің осы критерилері туралы хабардар етілуі тиіс.

     Басшы лауазымына сайлана алмайтын тұлға:

     заңда белгіленген тәртіппен өтелмеген немесе алынбаған соттылығы бар тұлға;

     белгіленген тәртіппен банкрот деп танылған басқа заңды тұлғаны мәжбүрлеп тарату немесе акцияларды мәжбүрлеп сатып алу немесе консервациялау туралы шешім қабылданғанға дейін бір жылдан аспайтын кезеңде бұрын басшылық Төрағасы, бірінші басшысы (басқарма төрағасы), басшының орынбасары, бас бухгалтері болған тұлға. Аталған талап белгіленген тәртіппен банкрот деп танылған басқа заңды тұлғаны мәжбүрлеп тарату немесе акцияларын мәжбүрлеп сатып алу немесе консервациялау туралы шешім қабылданған күннен кейін бес жыл ішінде қолданылады;

     меншікке қарсы, Экономикалық қызмет саласында немесе коммерциялық немесе өзге де ұйымдарда қызмет мүдделеріне қарсы қылмыс жасағаны үшін сот кінәлі деп таныған, сондай-ақ аталған қылмыстарды жасағаны үшін ақталмайтын негіздер бойынша қылмыстық жауаптылықтан босатылған тұлға. Аталған талап заңнамада белгіленген тәртіппен соттылығы жойылған не алып тасталған не қылмыстық жауаптылықтан босатылған күннен бастап бес жыл бойы қолданылады;

     заңнамаға сәйкес басшылық мүшесінің міндеттерін орындауға кедергі келтіретін өзге де қасиеттерге ие тұлға.

     Мынадай талаптарға жауап беретін басшы тәуелсіз деп танылады:

     сайлану сәтінде және басшылыққа сайланар алдындағы соңғы үш жыл ішінде ЖОПДО-ның аффилиирленген тұлғасы болып табылмаған тұлға;

     ЖОПДО-ның аффилиирленген тұлғаларына қатысты аффилиирленген тұлға болып табылмаған тұлға;

     ЖОПДО – ның немесе ЖОПДО-ның аффилиирленген тұлғаларының лауазымды тұлғаларымен бағыныштылығымен сайлау сәтінде және басшылыққа сайланар алдындағы соңғы үш жыл ішінде байланысты емес тұлға;

     осы акционерлік ЖОПДО органдарының отырыстарында акционердің өкілі болып табылмайды және ол басшылыққа сайланар алдындағы үш жыл ішінде болмаған;

     мемлекеттік қызметкер болып табылмайтын тұлға;

     сайлану сәтінде және басшылыққа сайланар алдындағы соңғы үш жыл ішінде аудиторлық ұйымның құрамында жұмыс істейтін аудитор ретінде ЖОПДО аудитіне қатыспаған тұлға.

     ЖОПДО бас дәрігері мен Корпоративтік хатшы жаңадан сайланған басшыларды өзінің лауазымдық міндеттерін орындау үшін қажетті ақпаратпен қамтамасыз етуі тиіс.

     Бас дәрігер мен Корпоративтік хатшы жаңадан сайланған басшылар үшін тиісті танысуды ұйымдастыруы тиіс. Басшылар басшылық құрамындағы тиімді жұмыс үшін қажетті өз білімдерін үнемі жетілдіруі тиіс.

     ЖОПДО-ның басшылары мен басшылары арасындағы шарттар заңнамаға, Жарғыға, осы Кодекске және ЖОПДО-ның басқа да ішкі құжаттарына сәйкес ресімделеді.

     Шарттар тараптардың құқықтарын, міндеттерін, жауапкершілігін және басқа да маңызды шарттарды, сондай-ақ басшының осы Кодекстің ережелерін сақтау жөніндегі міндеттемелерін қамтуға, оның ішінде оларға жүктелген функцияларды орындау үшін жеткілікті уақыт мөлшерін бөлуге, оның қызметі тоқтатылғаннан кейін ЖОПДО туралы Ішкі ақпаратты басшылық белгілеген мерзімге жария етпеуге тиіс.

     Шарттарда басшылардың жекелеген міндеттерді орындау мерзімдері белгіленуі мүмкін.

     ЖОПДО құрылтай органы басшымен үлгі шартты бекітуі мүмкін.

     Басшының өкілеттігін сайлау және тоқтату, басшыны қызметке кіру кезінде істермен және қызмет процестерімен таныстыру тәртібі, өкілеттіктерді ерікті түрде қосу тәртібі, басшылықтың отырысын шақыру және өткізу тәртібі және басшылық қызметіне байланысты басқа да мәселелер құрылтай органы немесе ЖОПДО басшылығы шешімдерімен бекітілетін ЖОПДО ішкі құжаттарымен айқындалады.

     БАСШЫЛЫҚ ФУНКЦИЯЛАРЫ

     Басшылық өз функцияларын заңнамаға, Жарғыға, осы Кодекске, басшылық туралы ережеге және ЖОПДО-ның өзге де ішкі нормативтік құжаттарына сәйкес жүзеге асырады.

     Басшылық стратегиялық мақсаттарды, дамудың басым бағыттарын анықтайды және қызметтің ұзақ мерзімді перспективаға арналған негізгі бағдарларын, өз шешімдерімен белгілейді, өз құзыреті шеңберінде қойылған мақсаттарды жүзеге асыру үшін қажетті қаржылық және адами ресурстардың болуын қамтамасыз етеді. Басшылық Басқарма қызметіне бақылауды жүзеге асырады.

     Басшылық ЖОПДО-ның нарықтық жағдайын, қаржылық жай-күйін және ЖОПДО-ның қаржы-шаруашылық қызметіне әсер ететін басқа да факторларды ескере отырып, бекітілген Басым бағыттардың жүруіне объективті баға береді.

     Басшылықтың құзыретіне тәуекелдерді басқару жөніндегі ЖОПДО ішкі рәсімдерін бекіту, осындай рәсімдерді сақтауды қамтамасыз ету, сондай-ақ тиімділікті талдау және жетілдіру жатады. Бұл ретте осы рәсімдер басшылықтың тәуекелдерді басқару жүйесіндегі елеулі кемшіліктер туралы уақтылы хабарлауын көздейді.

     Басшылық қажеттілігіне қарай ЖОПДО ішкі бақылау жүйесінің тиімділігін қайта қарауды жүргізуді қамтамасыз етеді.

     Барлық басшылық барлық қажетті ақпарат негізінде ЖОПДО және оның құрылтай органының мүддесінде адал және тиісті мұқият әрекет етуге және ЖОПДО мүддесінде объективті шешім қабылдауға тиіс.

     Әрбір басшы өзі құрамына сайланған басшылық пен Комитеттің барлық отырыстарына қатысуға міндетті. Осы нормадан ауытқуға Ережеде айтылған ерекше жағдайларда жол беріледі.

115. Басшылық өз қызметін және жекелеген басшылардың жұмысын бағалау тетігін әзірлейді, басшылықтың, басқарманың, бас дәрігердің және Басқарма мүшелерінің, ішкі аудит қызметінің басшысы мен қызметкерлерінің және Корпоративтік хатшының қызметін бағалау әдістері мен өлшемдерін жасайды және тұрақты түрде қайта қарайды.

Қызметті бағалау деп жұмыс процестерінің тиімділігін, оның ішінде корпоративтік басқаруды дамыту тиімділігін, басым міндеттер мен өзара іс-қимыл процесіне қол жеткізуді ресми және жан-жақты бағалауды, сондай-ақ құзыреттерді (әлеуетті, ерекшеліктерді) бағалауды және басшылық мүшелігіне кандидаттардың рөлдерін болжауды түсіну керек.

     Басшылық пен Корпоративтік хатшы құрылтай органымен тиісті диалогты қамтамасыз етуге жауапты болады. Бас дәрігер мен Корпоративтік хатшы құрылтай органының көзқарасы жалпы басшылыққа жетуін қамтамасыз етеді.

     Басшылық тағайындалуын немесе тағайындалуын келісуді басшылық жүзеге асыратын басқарма мүшелерімен, ЖОПДО өзге де қызметкерлерімен басқа ұйымдарда жұмыс істеу және/немесе лауазым (дар) атқару мүмкіндігіне қатысты келісім беру туралы шешім қабылдайды.

     БАСШЫЛЫҚ КОМИТЕТТЕРІ

     Аса маңызды мәселелерді қарау және ұсынымдарды дайындау үшін ЖОПДОО басшылығына ұсыныстар әзірлеу үшін мәселелер жөніндегі Басшылықтың комитеттері құрылуы тиіс:

     стратегиялық жоспарлау;

     кадрлар мен сыйақылар;

     Ішкі аудит;

     әлеуметтік мәселелер;

     заңнамада және ЖОПДО ішкі нормативтік құжаттарында көзделген басшылықтың шешімі бойынша өзге де мәселелер.

Басшылықтың жекелеген комитеті қарайтын ішкі аудит мәселелерін қоспағанда, жоғарыда аталған мәселелерді қарау басшылықтың бір немесе бірнеше комитеттерінің құзыретіне жатқызылуы мүмкін.

     Басшылықтың комитеттері нақты комитетте жұмыс істеу үшін қажетті кәсіби білімі бар, дауыс беру құқығы жоқ басшылық мүшелері мен сарапшылардан тұрады.

Комитет төрағасын қоса алғанда, Комитет мүшелерін басшылық басшылық мүшелері қатарынан тағайындайды. ЖОПДО бас дәрігері басшылық комитетінің төрағасы немесе ішкі аудит мәселелері жөніндегі комитеттің мүшесі бола алмайды.

Сарапшылар ретінде Басшылықпен тиісті білімі бар ЖОПДО қызметкерлері тартылуы мүмкін. Басшылық өзге жеке тұлғаларды сарапшылар ретінде тарту туралы шешім қабылдауға құқылы.

     Басшылық комитеттерін қалыптастыру және жұмыс істеу тәртібі, сандық құрамдары, сондай-ақ олардың ЖОПДО басшылығымен өзара іс-қимыл жасау рәсімдері ЖОПДО-ның ішкі нормативтік құжаттарында белгіленеді.

     Басшылық жыл ішінде кез келген уақытта комитеттерден Комитеттің ағымдағы қызметі туралы есеп беруді талап ете алады. Комитеттің ағымдағы қызметі туралы есепті дайындау және ұсыну мерзімдерін басшылық айқындайды.

     СТРАТЕГИЯЛЫҚ ЖОСПАРЛАУ МӘСЕЛЕЛЕРІ ЖӨНІНДЕГІ КОМИТЕТ

     тратегиялық жоспарлау мәселелері жөніндегі Комитет кемінде үш мүшеден тұруы тиіс.

     Стратегиялық жоспарлау мәселелері жөніндегі комитет мүшелері ЖОПДО әрекет ететін нарық саласы мен секторларының ерекшеліктерін білуі тиіс.

     Комитеттің Стратегиялық жоспарлау мәселелері жөніндегі қызметі басшылықтың ЖОПДО стратегиялық және корпоративтік даму саласындағы өз функцияларын тиімді орындауына көмек көрсетуге, сондай-ақ Комитеттің мақсаттары мен міндеттерін айқындайтын ЖОПДО ішкі құжатында айқындалған мәселелер бойынша, сондай-ақ басшылықтың тапсырмасы бойынша басқа да мәселелер бойынша ұсынымдар әзірлеуге бағытталған.

     КАДРЛАР ЖӘНЕ СЫЙАҚЫЛАР МӘСЕЛЕЛЕРІ ЖӨНІНДЕГІ КОМИТЕТ

     Кадрлар және сыйақылар мәселелері жөніндегі Комитет кемінде үш мүшеден тұруы тиіс.

     Кадрлар және сыйақылар мәселелері жөніндегі Комитет ЖОПДО басшыларының, сондай-ақ атқарушы органның, ішкі аудит қызметінің/Тексеру комиссиясының басшысы мен қызметкерлерінің, ЖОПДО Корпоративтік хатшысының және тағайындауды немесе тағайындауды келісу басшылық жүзеге асыратын өзге де қызметкерлердің құрамына білікті мамандарды тарту жөніндегі басшылыққа ұсынымдар әзірлеу мақсатында құрылады; ЖОПДО құрылтай органына ЖОПДО басшылығына сыйақы белгілеу туралы ұсыныстар қалыптастыру; ЖОПДО-ның Директорлар кеңесінің құрамына білікті мамандарды тарту жөніндегі; бас дәрігерге және Басқарма мүшелеріне, ішкі аудит қызметінің басшысы мен қызметкерлеріне және ЖОПДО Корпоративтік хатшысына сыйақы белгілеу; сондай-ақ Комитеттің мақсаттары мен міндеттерін айқындайтын ЖОПДО ішкі құжатында айқындалған мәселелер, сондай-ақ басшылықтың тапсырмасы бойынша басқа да мәселелер бойынша ұсынымдар әзірлеу.

     Сарапшылар ретінде Басшылықпен тиісті білімі бар ЖОПДО қызметкерлері тартылуы мүмкін. Басшылық өзге жеке тұлғаларды сарапшылар ретінде тарту туралы шешім қабылдауға құқылы.

     ЖОПДО-ның басшылығы, басқарма мүшелері және өзге де қызметкерлері консультациялық қызметке немесе кадрлар мен сыйақылар мәселелері жөніндегі комитетке жәрдем көрсетуге тартылған жағдайларда, соңғысы мүдделер қақтығысын анықтау және алдын алу қажет. Бірде-бір тұлға өз сыйақысын анықтау процесіне тартылмауы тиіс.

     ІШКІ АУДИТ МӘСЕЛЕЛЕРІ ЖӨНІНДЕГІ КОМИТЕТ

     Ішкі аудит мәселелері жөніндегі Комитет кемінде үш мүшеден тұруы тиіс.

     Ішкі аудит мәселелері жөніндегі комитеттің құрамында кемінде ішкі аудит мәселелері жөніндегі комитет мүшелерінің бірінің бухгалтерлік есеп және/немесе қаржылық есептілікті және/немесе қаржы және/немесе аудит саласында терең білімі болуы тиіс.

     Комитеттің ішкі аудит мәселелері жөніндегі қызметі сыртқы және ішкі аудит, қаржылық есептілік, ішкі бақылау және тәуекелдерді басқару, заңнаманы сақтау, комитеттің мақсаттары мен міндеттерін айқындайтын ЖОПДО ішкі құжатына сәйкес корпоративтік басқару саласындағы құжаттарды орындау мәселелері, сондай-ақ басшылықтың тапсырмасы бойынша басқа да мәселелер бойынша басшылыққа жәрдем көрсетуге бағытталған.

     ӘЛЕУМЕТТІК МӘСЕЛЕЛЕР ЖӨНІНДЕГІ КОМИТЕТ

     Әлеуметтік мәселелер жөніндегі Комитет кемінде үш мүшеден тұруы тиіс.

     Әлеуметтік мәселелер жөніндегі комитеттің құрамында кемінде екі басшы болуы тиіс.

     Комитеттің қызметі Басшылығына әлеуметтік мәселелер бойынша көмек көрсетуге бағытталған.

     БАСШЫЛЫҚ ҚЫЗМЕТІН ҰЙЫМДАСТЫРУ

     Басшылықтың қызметі тиімділік, белсенділік, адалдық, адалдық және жауапкершілік қағидаттарына негізделеді.

     Басшылықтың отырыстары жыл сайын басшылық бекітетін жұмыс жоспарына сәйкес, оның өкілеттілік мерзімі басталғаннан бастап, ұтымдылық, тиімділік және жүйелілік қағидатын негізге ала отырып өткізіледі. Бұл ретте басшылықтың отырыстары тоқсанына кемінде бір рет өткізіледі. Қажет болған жағдайда басшылықтың жоспардан тыс отырыстарын өткізуге жол беріледі.

     Басшылықтың жұмыс жоспары заңнама талаптарын ескере отырып, лауазымды тұлғалардың ұсыныстары, сондай-ақ басшылықтың қалыптасқан жұмыс тәжірибесі негізінде жасалады. Қажетіне қарай басшылықтың жұмыс жоспары нақтылануға (түзетуге) жатады.

Басшылықтың жұмыс жоспарының жобасын әзірлеуге жауапты корпоративтік хатшы болып табылады.

138. Басшылық басшылықтың отырыстарын дайындау және өткізу жөніндегі ішкі рәсімдерді бекітеді. Бұл рәсімдер басшылық отырысы қызметінің барлық қажетті параметрлерін регламенттеуі тиіс.
139. Басқарма басшылықтың кез келген мүшесінің сұрауы бойынша басшылық отырысының күн тәртібіндегі мәселелер бойынша шешімдер қабылдау үшін барлық қажетті ақпаратты уақтылы және толық көлемде беруге міндетті.

     Егер басшылық отырысының күн тәртібінің мәселелері Комитетпен алдын ала қаралса, басшылық мүшелері комитеттің қорытындысын алдын ала қарайды.

     Басшылық өз отырыстарының егжей-тегжейлі хаттамаларын жүргізеді, онда барлық мәселелердің талқылануы тиісті түрде тіркеледі. Хаттамаға басшылар бұрыштама қояды, ЖОПДО бас дәрігері мен Корпоративтік хатшы қол қояды, сондай-ақ дауыс берудің атаулы нәтижелерін қамтиды. Корпоративтік хатшы басшылықтың барлық маңызды шешімдерді қабылдауын көрсететін стенограмманы сақтайды.

Басшылықтың отырыстарын өткізу күндізгі сырттай немесе аралас нысандарда көзделеді.Бұл ретте ЖОПДО қызметінің аса маңызды, түйінді, стратегиялық мәселелері бойынша шешімдерді қарау және қабылдау, әдетте, басшылықтың дауыс берудің күндізгі нысаны бар отырыстарында жүзеге асырылады.

     Басшылық отырысының күн тәртібін, басшылық отырысының өткізілетін орны мен уақытын, сондай-ақ дауыс беру нысанын басшылық отырысын шақырудың бастамашысы айқындайды. Бұл ретте басқарма бастамашылық ететін басшылықтың отырысын өткізу орны мен уақыты алдын ала бас дәрігермен, оның ішінде ауызша тәртіппен келісіледі.

     Басшылық отырысының екі нысаны үйлесуі мүмкін. Бұл бір немесе бірнеше басшылардың (30% – дан артық емес) басшылық отырысына жеке қатысуға мүмкіндігі жоқ жағдайға қатысты. Бұл ретте жоқ басшы техникалық байланыс құралдарын (бейнеконференция сеансы, телефон конференц-байланысы және т. б. режимінде) пайдалана отырып, қаралатын мәселелерді талқылауға қатыса алады және өз пікірін жазбаша түрде ұсынуы тиіс.

     Басшылықтың қарауына шығарылған мәселе бойынша мүдделі басшы осы мәселе бойынша талқылауға және дауыс беруге қатыспайды, бұл туралы Басшылық отырысының хаттамасында тиісті жазба жасалады.

     Басшылық мүшесі басшылықтың отырыстарына белсенді қатысуы, қатысуы және басшылықтың отырысына қатысудың мүмкін еместігі туралы ЖОПДО бас дәрігерін алдын ала хабардар етуі тиіс.

     Басшылық мүшелері жасалуына басшылық мүшесінің немесе оның аффилиирленген тұлғаларының мүдделілігі бар мәмілені жасау кезінде мүдделілігі бар мәселелер бойынша дауыс беруден қалыс қалуға тиіс. Бұл ретте басшылық мүшесі Корпоративтік хатшы арқылы басшылықтың осындай мүдделілік фактісін, сондай-ақ мүдделер қақтығысының пайда болу негіздерін ашуы тиіс.

     ЖОПДО жасалуына мүдделілік бар мәмілелерді жасамауға ұмтылады. Мұндай мәмілелер жасалған жағдайда, ЖОПДО тиісті мәміле туралы және ЖОПДО-ның аффилиирленген тұлғалары туралы ақпаратты ашады.

     Құрылтай органы немесе ЖОПДО құрылтай органының шешімі негізінде ЖОПДО мүддесінде өз атынан ЖОПДО-де жасалуына мүдделілік бар және нәтижесінде ЖОПДО-де құны оның активтерінің баланстық құнының жалпы мөлшерінің он және одан да көп пайызын құрайтын мүлік сатып алынған немесе иеліктен шығарылған мәмілені жасау нәтижесінде ЖОПДО-де туындаған зиян үшін лауазымды адамды жауапқа тарту туралы талап-арызбен сотқа жүгінуге құқылы., мәміле жасасу туралы шешім қабылданған кезде мұндай мүліктің құны «Қазақстан Республикасындағы бағалау қызметі туралы» Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес бағалаушы және сот айқындаған оның нарықтық құнына анық шамада болмайтындығы және ЖОПДО құрылтай органын оның лауазымды тұлғасының (тұлғаларының) не оның аффилиирленген тұлғаларының пайда (табыс) алуы мақсатында қасақана жаңылыстыруға енгізу фактісін анықтағандығы туралы шешім қабылданған сәтте осындай мүліктің құны «Қазақстан Республикасындағы бағалау қызметі туралы» Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес бағалаушы.

     ЖОПДО қызметкерлерінің лауазымды тұлғаларымен және үшінші тұлғалармен қарым-қатынаста басшылық немесе бөлімше мүшелері басшылықтың атынан сөз сөйлеуге құқығы жоқ. Басшылықтың атынан шығуға тек ЖОПДО бас дәрігері құқылы.

     ЖОПДО Қазақстан Республикасының заңнамасына және ЖОПДО ішкі құжаттарына сәйкес басшылық сыйақыларының мөлшері туралы мәліметтерді ашады. Есепті кезеңдегі басшылық сыйақыларының мөлшері туралы мәліметтер ЖОПДО жылдық есебінде міндетті түрде ашылуға жатады.

     Басшылық ЖОПДО жай-күйіне мониторинг жүргізіп, басқарма мүшелерімен, ЖОПДО органдарымен және ЖОПДО-ның басқа да қызметкерлерімен тиімді өзара іс-қимыл жасауы тиіс.

     Басшылық коммерциялық және қызметтік құпияны құрайтын мәліметтерді жария етпеу жөніндегі ескіру мерзімін айқындайды.

     ЖОПДО-ның жылдық есебінің құрамына енгізілетін және құрылтай органына ол белгілеген тәртіппен және мерзімдерде ұсынылатын басшылықтың жылдық есебінде мынадай ақпарат көрсетіледі, бірақ олармен шектелмей:

     басшылық пен басқарма құрамы;

     басшылық пен оның бөлімшелері отырыстарының саны, сондай-ақ басшылықтың әрқайсысының өзі құрамына кіретін басшылық пен бөлімшелердің отырыстарына қатысуы;

     бөлімшелердің олардың функцияларын орындау жөніндегі жұмысы туралы есеп, оның ішінде басшылықтың жекелеген ұсыныстарын және/немесе бөлімшелердің ұсынымдарын қабылдамау себептерін көрсете отырып;

     басшылық немесе Басқарма шешімдер қабылдайтын мәселелер, сондай-ақ шешімдер ЖОПДО бас дәрігеріне жіберілген мәселелер туралы толық ақпаратты қоса алғанда, басшылық пен басқарманың жұмысы туралы есеп;

     ЖОПДО позициясын және оның даму перспективаларын бағалау;

            басшылықтың, басқарманың, Басқарма мүшелерінің, ішкі аудит қызметі басшысының қызметіне бағалау жүргізу процесі

     ЖОПДО-ға қатысты құрылтай органының пікірін басшылықтың есепке алуы бойынша қабылданған шаралар (тікелей қарым-қатынас, брифингтер көмегімен);

     басқарма және басшылық мүшелеріне сыйақы берудің негізгі қағидаттары;

     басшылық пен басқарма қабылдаған аса маңызды шешімдер.

     БАСШЫЛЫҚ ҚЫЗМЕТІН БАҒАЛАУ

     Басшылық өз жұмысына, оның комитеттерінің, әрбір басшылықтың, тұтас алғанда басқарманың, бас дәрігердің және жеке Басқарма мүшелерінің, жалпы ішкі аудит қызметінің, ішкі аудит қызметінің басшысы мен қызметкерлерінің, корпоративтік хатшының жұмысына Жарғыға және ЖОПДО ішкі құжаттарына сәйкес баға беруге тиіс.Бағалау нәтижелері басшылықтың күндізгі отырысында талқыланады.

     Басшылық тәуелсіз директорлардың бірінің басшылығымен басшылық Төрағасының жұмысын бағалау бойынша отырыстар өткізе алады.

АҚПАРАТ БЕРУ ЖӘНЕ БІЛІКТІЛІКТІ АРТТЫРУ

     Директорлар өздерінің кәсіби білімдерін үнемі жетілдіруі тиіс.

     ЖОПДО бас дәрігері және корпоративтік хатшы басшылықтың дұрыс ақпаратты уақтылы алуын қамтамасыз етуге жауап береді. Басқарма, ішкі аудит қызметі және басқа қызметкерлер ақпаратты басшылыққа уақтылы беруге міндетті. Басшылық қажет болған жағдайларда түсініктеме немесе түсініктеме беруді талап ете алады.

     Басшылық және Комитеттер белгіленген тәртіппен ЖОПДО даму жоспарында/ЖОПДО жылдық бюджетінде көзделген қаражат шеңберінде сыртқы сарапшылар мен консультанттардың қызметтерін пайдалануға құқылы.

     Басшылық өз функцияларын толыққанды орындау үшін қажетті ресурстармен қамтамасыз етілуі тиіс.

Басшылықтың төрағасы жаңадан сайланған басшыларға лауазымға енгізу бағдарламасын ұсынуды қамтамасыз етуі тиіс.

     БАСШЫЛЫҚТЫҢ СЫЙАҚЫСЫ

     Басшылыққа сыйақы төлеудің мөлшері мен шарттарын анықтау құрылтай органының айрықша құзыретіне жатады.

Сыйақы мөлшері басшылықты тарту, тиімді қызмет, сақтау және уәждеу үшін жеткілікті болуы тиіс.

     ЖОПДО-да басшылыққа сыйақы берудің транспаренттік саясаты болуға тиіс. Басшылықтың сыйақы мөлшері олардың жұмысына және басшылықтың өз міндеттерін орындау сапасына сәйкес болуы тиіс.

     Басшылықтың сыйақы беру шарттары олармен жасалатын шарттарда және ЖОПДО ішкі құжаттарында көрсетіледі.

     Мемлекеттік қызметшілер болып табылатын ЖОПДО басшылығының мүшелеріне, құрылтай органының өкілдеріне, сондай – ақ ЖОПДО басшылығының мүшесіне-ЖОПДО бас дәрігеріне сыйақы төлеу жүргізілмейді.

    БАСҚАРМА

     Басқарма ЖОПДО ағымдағы қызметіне басшылықты жүзеге асыратын алқалы орган болып табылады.

     Басқарма құрылтай органы мен басшылықтың шешімдерін орындауға міндетті.

     Басқарма Қазақстан Республикасының заңнамасымен және Жарғымен ЖОПДО қызметінің басқа органдарының құзыретіне жатқызылмаған мәселелері бойынша шешімдер қабылдауға құқылы.

     Басқарма Қазақстан Республикасының заңнамасына, ЖОПДО ішкі құжаттарына сәйкес ЖОПДО ақпаратын ашу және оның қызметін ақпараттық жария ету бойынша жауапты болады және ішкі (қызметтік) ақпараттың қорғалуы мен сақталуын қамтамасыз етуге міндетті.

     Басқарма құрылтай органы мен басшылық қойған мақсаттар мен міндеттерді жүзеге асыру үшін қаржылық және адами ресурстарды бөлуге жауапты болады.

     Басқарма мүшелері лауазымына кандидаттарды іріктеу міндеттері, функциялары, өлшемдері және Басқарма қызметінің тәртібі заңнамамен, Жарғымен, осы Кодекспен және ЖОПДО ішкі құжаттарымен айқындалады.

     ЖОПДО бас дәрігері және Басқарма мүшелері өз лауазымдық міндеттерін орындамағаны және/немесе тиісінше орындамағаны үшін заңнамада белгіленген тәртіппен жауапты болады.

     БАСҚАРУДЫ ҚАЛЫПТАСТЫРУ

     Басқарманың сандық құрамын, өкілеттік мерзімін анықтау, бас дәрігер мен басқарма мүшелерін сайлау басшылықтың айрықша құзыретіне жатады.

     Басқарма мүшелері құрылтай органының, басшылық мүшесінің немесе ЖОПДО бас дәрігерінің ұсынысы бойынша басшылықтың шешімімен сайланады.

     Басшылық белгіленген тәртіппен бас дәрігер мен Басқарма мүшелерінің өкілеттігін тоқтата алады.

     Басқарма лауазымына кандидаттардың өздеріне жүктелген міндеттерді тиісінше орындау үшін қажетті тәжірибесі, білімі және біліктілігі болуы, оң беделі болуы және басшылықтың көпшілігінен қолдау алуы тиіс.

     ЖОПДО және Басқарма мүшелері арасындағы қарым-қатынас шарттармен рәсімделеді.

     Еңбек шарттарында Тараптардың құқықтары, міндеттері, жауапкершілігі және басқа да елеулі талаптар, сондай-ақ Басқарма мүшелерінің осы Кодекстің ережелерін сақтау жөніндегі міндеттемесі болуға тиіс.

     Басшылығымен Бас дәрігер мен Басқарма мүшелерінің үлгілік еңбек шарты бекітілуі мүмкін.Басқарманың қалған мүшелерімен жасалған шартқа ЖОПДО бас дәрігері қол қояды.

     БАСҚАРМА ЖҰМЫСЫНЫҢ ТӘРТІБІ

     Басқарма тұрақты отырыстар өткізеді. Басқарма мүшелері Басқарма отырысының күн тәртібіндегі мәселелер бойынша алдын ала ақпарат алады. Бұл ретте басқарма өз отырыстарын күндізгі және сырттай дауыс беру нысанында өткізеді.

     Басқарманың жұмыс тәртібі басшылық бекітетін ЖОПДО басқармасы туралы жарғымен және ережемен реттеледі.

     БАСҚАРМА ЖҰМЫСЫН БАҒАЛАУ ЖӘНЕ СЫЙАҚЫ БЕРУ

     Басқарманың бас дәрігерінің және Басқарма мүшелерінің сыйақы мөлшерін кадрлар және сыйақылар мәселелері жөніндегі басшылық комитетінің ұсынымы бойынша басшылық анықтайды.

     Басшылық тұтастай алғанда басқарма қызметінің нәтижелерін, бас дәрігер мен басқарма мүшелерін жеке-жеке бағалауды ЖОПДО ішкі құжаттарына сәйкес жүргізе алады.

     Басқарма мүшелеріне сыйақы беру саясаты транспарентті болуы тиіс. Сыйақы Басқарма мүшелерін жұмыстың жоғары сапасына қол жеткізуге ынталандыруы тиіс.

    КОРПОРАТИВТІК ХАТШЫ

     Тиімді корпоративтік басқару басшылық пен басқарма арасында ашық диалогты талап етеді. Бұл процесті ұйымдастыруда Корпоративтік хатшы маңызды рөл атқарады.

     Корпоративтік хатшыны тағайындау, өкілеттік мерзімін белгілеу, өкілеттілікті мерзімінен бұрын тоқтату, сондай-ақ лауазымдық жалақы мөлшерін және сыйақы шарттарын айқындау басшылықтың құзыретіне жатады.

     Корпоративтік хатшы өз міндеттерін тұрақты негізде толық жұмыс күні режимінде орындайды. Корпоративтік хатшы біліктілігі бар, Жарғыға, осы Кодекске және ЖОПДО-ның басқа да ішкі нормативтік құжаттарына сәйкес ЖОПДО органдары арасында нақты өзара іс-қимылды қамтамасыз етеді, сондай-ақ корпоративтік басқаруды дамытудағы жаңа үрдістер туралы хабарлайды.

     Корпоративтік хатшы басшылықтың отырыстарды өткізу және шешімдер қабылдау рәсімдерінің тиісті сақталуын қамтамасыз етуге жауапты болады.

     Корпоративтік хатшы ЖОПДО-ның тиісті органдарының құрылтай органының өтініштерін тиісінше қарауды және құрылтай органының құқықтарын бұзуға байланысты корпоративтік жанжалдарды шешуді қамтамасыз етеді. ЖОПДО органдарының мұндай өтініштерді уақтылы қарауын бақылау Корпоративтік хатшыға жүктеледі.

     Корпоративтік хатшы ЖОПДО органдары арасында уақтылы ақпарат алмасуды қамтамасыз етуге, сондай-ақ басшылықты қызметке енгізу процесіне жәрдем көрсетуге тиіс.

     Корпоративтік хатшы корпоративтік басқарудың барлық мәселелері бойынша барлық директорлар үшін консультациялар өткізуді ұйымдастыру бойынша жауапты болып табылады.

     Корпоративтік хатшының мәртебесі, функциялары мен міндеттері Жарғыда, осы Кодексте, басшылық бекітетін Корпоративтік хатшы туралы ережеде және ЖОПДО-ның басқа да ішкі құжаттарында айқындалады.

    ДИВИДЕНДТІК САЯСАТ

     Дивидендтік саясат ЖОПДО дивидендтік саясатын іске асыру қағидаттары мен тетіктерін айқындайды және құрылтай органымен бекітіледі. Дивидендтік саясат, оның ішінде ЖОПДО корпоративтік веб-сайтында ашылады.

     Дивидендтік саясат қөз құрылтай органының әл-ауқатын арттыру және ЖОПДО капиталдандырудың өсуін қамтамасыз ету бойынша ЖОПДО-ның жалпы міндеттерін де, нормативтік құқықтық актілерге негізделген нақты да дивидендтік саясат қағидаларын де тұжырымдайды.

     Дивидендтік саясат таза табысты бөлу және оның дивидендтерді төлеуге бағытталған бөлігін айқындау тәртібін, дивидендтердің мөлшерін есептеу тәртібін, дивидендтерді төлеу тәртібін, оның ішінде оларды төлеу мерзімдерін, орны мен нысанын регламенттеуі тиіс. Дивидендтерді алу құрылтай органы үшін қиын және ауыртпалықты болмауы тиіс.

     Дивидендтік саясат дивидендтерді төлеуге бағытталатын ЖОПДО таза пайдасының ең төменгі үлесін айқындау тәртібін белгілеуге тиіс.

     Дивидендтерді белгіленген тәртіппен төлеу туралы мәселені қарау кезінде ЖОПДО-ның ағымдағы жай – күйі, оның қысқа, орта және ұзақ мерзімді жоспарлары назарға алынады.

     Дивидендтерді төлеу туралы шешім қабылдау туралы (жариялау туралы) ақпарат дивидендтерді төлеу үшін шарттардың болуы және оларды төлеу тәртібі туралы нақты түсінік қалыптастыру үшін жеткілікті болуы тиіс. Бұл ретте дивидендтерді толық емес немесе уақтылы төлемеу мәселелеріне ерекше назар аударылады.

    МАҢЫЗДЫ КОРПОРАТИВТІК ОҚИҒАЛАР

     Елеулі корпоративтік оқиғаларға, оның ішінде: ЖОПДО қайта ұйымдастыру, ЖОПДО ірі мәмілелер жасау, Жарғыға өзгерістер енгізу және басқа да бірқатар мәселелер жатады, оларды шешу ЖОПДО үшін принципті түрде маңызды.

     Елеулі корпоративтік оқиғалардың туындауына әкеп соғуы мүмкін шешімдерді қабылдау кезінде басшылық пен басқарма құрылтай органына және мүдделі тұлғаларға көрсетілген әрекеттерді жасау қажеттілігінің негіздемесін ұсынуға міндетті.

     Басқарма ЖОПДО корпоративтік сайтында елеулі корпоративтік оқиғаларды ашады.

     ЖОПДО маңызды корпоративтік оқиғаларға қатысты мәселелерді шешуде құрылтай органы құқықтарының іске асырылуын қамтамасыз етеді.

     ЖОПДО ТАРАТУ/ҚАЙТА ҰЙЫМДАСТЫРУ

     ЖОПДО таратылған/қайта ұйымдастырылған жағдайда басшылық Басқармамен бірлесіп құрылтай органына және мүдделі тұлғаларға ЖОПДО таратуды жүргізу қажеттілігінің негіздемесін ұсынады.

     ЖОПДО ерікті тарату/қайта ұйымдастыру туралы шешімді құрылтай органы қабылдайды.

4 ТАРАУ. АҚПАРАТТЫ АШУ ЖӘНЕ АШЫҚТЫҚ

     АҚПАРАТТЫ АШУ САЯСАТЫ МЕН ТӘЖІРИБЕСІ

     Ақпаратты ашу құрылтай органы мен мүдделі тұлғалардың ЖОПДО қызметін бағалау үшін, сондай-ақ ЖОПДО-ға сенімділікті қолдау үшін өте маңызды.

     ЖОПДО ақпараттық материалдарды, жарияланымдарды бұқаралық ақпарат құралдарында және ЖОПДО корпоративтік веб-сайтында үнемі орналастырады.

     ЖОПДО ақпараттық ашықтығы ЖОПДО ішкі құжаттары негізінде құрылады.

     ЖОПДО өз қызметінің барлық елеулі фактілері туралы, атап айтқанда, өзінің қаржылық жағдайы, қызмет жоспарлары мен нәтижелері туралы, сотта корпоративтік даулар бойынша іс қозғау туралы ақпаратты, өзінің корпоративтік басқару практикасы туралы ақпаратты уақтылы ашады, корпоративтік оқиғалар күнтізбесін және басқа да елеулі ақпаратты уақтылы жариялайды.

     ЖОПДО қамтитын, бірақ шектелмейтін толық жылдық есепті жариялайды:

     Қаржылық (операциялық) қызмет нәтижелері;

     ЖОПДО мақсаттары және олардың орындалу нәтижелері;

     корпоративтікбасқару туралы бөлім;

     олардың біліктілігін, іріктеу процесін қоса алғанда, олардың тәуелсіздігін айқындау критерийлерін көрсете отырып, басқарма басшылығы мен мүшелері туралы ақпарат;

     мүдделі тұлғаларға байланысты елеулі мәселелер;

     мемлекеттен алынатын кепілдіктерді және мемлекет пен ЖОПДО алдындағы кез келген міндеттемелерді қоса алғанда, өзіне ЖОПДО қабылдаған кез келген қаржылық қолдау;

     кез келген маңызды корпоративтік оқиғалар.

     ІШКІ АҚПАРАТТЫ ҚОРҒАУ

     Ақпаратты ашу кезінде ЖОПДО коммерциялық, қызметтік және заңнамамен және ЖОПДО ішкі құжаттарымен қорғалатын өзге де құпияны құрайтын ақпараттың қорғалуы тиіс екендігін ескереді. Мұндай ақпаратқа қол жеткізу шарттарын, сондай-ақ оны алу мүмкіндігін ЖОПДО ашықтығы мен оның мүдделеріне залал келтірмеуге ұмтылу арасындағы теңгерімді сақтау қажеттігін ескере отырып, ЖОПДОайқындайды.

     ЖОПДО Қазақстан Республикасының заңнамасына және ЖОПДО ішкі құжаттарына сәйкес құпия ақпаратты қорғау шараларын қабылдайды.

     ЖОПДО қызметтік және ішкі ақпараттың пайдаланылуын бақылаудың тиімді жүйесін әзірлейді және қолданады.

     ЖОПДО ішкі ақпаратты айқындау, бақылау және тарату үшін барабар рәсімдерді, бақылау жүйелері мен құралдарын белгілейді және ашылатын ақпарат жалған немесе жаңылыстыруға әкелмейтіндігін қамтамасыз ететін барлық қажетті іс-қимылдарды қабылдайды.

     ЖОПДО қызметкерлері еңбек қызметін жүзеге асыру уақытында құпия ішкі (қызметтік) ақпаратты жария етпеуге міндетті. ЖОПДО көрсетілген ақпаратты жарияламауы бойынша олардың ЖОПДО-даеңбек қызметін тоқтатқаннан кейін мерзімді белгілейді.

     ЖОПДО ҚАРЖЫЛЫҚ ЕСЕПТІЛІГІ ЖӘНЕ ҚАРЖЫ-ШАРУАШЫЛЫҚ ҚЫЗМЕТІН БАҚЫЛАУ ЖҮЙЕСІ

     ЖОПДО заңнамаға және қаржылық есептіліктің халықаралық стандарттарына сәйкес қаржылық есептілікті дайындайды.

     ЖОПДО-да қаржылық есептілікті жүргізу және аудит жүргізу мынадай қағидаттарда құрылады:

     толықтығы мен дұрыстығы;

     беймәлім және Тәуелсіздік;

     кәсіпқойлық және құзыреттілік.

     ЖОПДО жылдық қаржылық есептілігі осындай есептілікті оқырманға ЖОПДО қызметінің қаржылық нәтижелері туралы деректерді дұрыс түсіндіруге мүмкіндік беретін егжей-тегжейлі ескертулермен сүйемелденеді. Қаржылық ақпарат ЖОПДО басшылығының түсіндірмелерімен және талдау бағаларымен, сондай-ақ аудитордың қорытындысымен толықтырылады.

     Басшылық ЖОПДО-ның Қаржы-шаруашылық қызметіне жүргізілген тексерулердің нәтижелері туралы ақпаратты құрылтай органына ұсынады. Ответственность Руководства за представление взвешенной и понятной оценки распространяется на промежуточные и иные публичные отчеты, отчеты контрольно-надзорным органам, а также на информацию, которая подлежит обязательному предоставлению в соответствии с требованиями Законодательства.

     Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес лауазымды тұлғалар жылдық есепте және қаржылық есептілікте оны дайындау үшін өзінің жауапкершілігін сипаттауы тиіс және осындай жылдық есепте және қаржылық есептілікте аудиторлық ұйымның олардың есептілік үшін жауапкершілігі туралы қорытындысы болуға тиіс.

     ІШКІ АУДИТ ҚЫЗМЕТІ

     ЖОПДО Қаржы-шаруашылық және медициналық қызметін, тәуекелдерді басқару, ішкі бақылау және корпоративтікбасқару жүйелерін бақылауды жүзеге асыру үшін басшылықтың шешімімен Ішкі аудит қызметі құрылады.

     Ішкі аудит қызметінің қызметкерлері басшылық пен Басқарма құрамына сайлана алмайды.

     Ішкі аудит қызметі қызметінің негізгі мақсаты басшылыққа тәуелсіз және объективті ақпарат беру болып табылады.

     Ішкі аудит қызметі басшылыққа тікелей бағынады және оның алдында өз жұмысы туралы есеп береді. Ішкі аудит қызметіне жетекшілік етуді Ішкі аудит мәселелері жөніндегі Комитет жүзеге асырады.

     Ішкі аудит қызметінің басшысы мен қызметкерлері басшылықтың шешімі бойынша тағайындалады.

     Ішкі аудит қызметі ЖОПДО басшылығына, басқармасына, бөлімшелеріне ішкі бақылау және аудит жүйесін ұйымдастыру мәселелері бойынша кеңес береді.

     Ішкі аудит қызметі ЖОПДО ішкі бақылау жүйесінің тиімділігін бағалауды жүзеге асырады. Мұндай бағалау қаржылық және операциялық бақылауды, тәуекелдерді басқару жүйесінің сақталуы мен тиімділігін бақылауды қоса алғанда, толық елеулі бақылауды қамтиды.

     ЖОПДО ішкі аудит мәселелері жөніндегі комитетімен, Ішкі аудит қызметімен және сыртқы аудиторлармен бірге басшылық жасау оның қаржылық есептілік пен ішкі бақылау қағидаттарын қолдану жолдарын анықтаудың ресми және ашық тәртібін және ЖОПДО сыртқы аудиторларымен тиісті қатынастарды белгілеу тәртібін белгілейді.

     Ішкі аудит қызметінің заңнамаға, ішкі аудит қызметі туралы ережеге және ЖОПДО-ның басқа да ішкі құжаттарына сәйкес өзге де құқықтары, функциялары, міндеттері мен міндеттері бар.

     Ішкі аудит мәселелері жөніндегі Комитет Ішкі аудит қызметі қызметінің тиімділігін бағалайды.

     Басшылық ішкі аудит мәселелері жөніндегі Комитетпен және ішкі аудит қызметімен бірлесіпЖОПДО ішкі бақылау жүйесінің тиімділігін бағалауды жүзеге асыруға және құрылтай органының алдында осындай бағалау жүргізу туралы есеп беруге міндетті.

     СЫРТҚЫ АУДИТ

     Қаржылық есептілікті жасаудың дұрыстығы мен объективтілігі туралы тәуелсіз пікір алу мақсатында ЖОПДО Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарына сәйкес сыртқы аудиторды (аудиторлық ұйымды) тарта отырып, өткен жылғы жылдық қаржылық есептілікке аудит жүргізеді.

     Ішкі аудит мәселелері жөніндегі Комитет басшылыққа аудиторлық ұйымды тағайындау, қайта тағайындау және шеттету туралы ұсынымдар енгізеді.

     Ішкі аудит мәселелері жөніндегі комитеттің ұсынымдары аудиторлық ұйымды айқындау туралы шешім қабылдау кезінде есепке алу үшін Құрылтай органына беріледі.

     ЖОПДО-да кемінде бес жылда бір рет кезең-кезеңімен аудиторлық ұйымды ауыстыру жүзеге асырылады.

     Басқарма ұсынылатын қаржылық ақпараттың толықтығы мен дұрыстығы үшін жауапты болады.

5 ТАРАУ. ЖОПДО БӨЛІМШЕЛЕРІМЕН ӨЗАРА ІС-ҚИМЫЛ

ҚАҒИДАТТАРЫ МЕН ПРАКТИКАСЫ

     ЖОПДО корпоративтік басқарудың тиімді тетіктеріне негізделген бөлімшелерді теңгерімді дамытуға ұмтылады.

     ЖОПДО акционері ретінде өз құқықтарын іске асыру мақсатында заңнама талаптарына, ЖОПДО Жарғысы мен ішкі құжаттарына, еншілес ұйымдардың жарғыларына сәйкес бөлімшелермен өзара қарым-қатынасты жүзеге асырады.

     ЖОПДО бөлімшелермен өзара іс-қимылының негізгі мақсаттары:

     тұрақты қаржылық дамуды, жұмыс істеу кірістілігін қамтамасыз ету, ЖОПДО және бөлімшелердің инвестициялық тартымдылығын арттыру;

     құрылтай органының құқықтары мен Қазақстан Республикасының заңдарымен қорғалатын мүдделерін қорғауды қамтамасыз ету;

     акционерлер, лауазымды тұлғалар, ЖОПДО қызметкерлері мен бөлімшелер арасындағы қатынастарды үйлестіру, олардың арасында және көрсетілген топтардың ішінде қақтығыстардың туындауының алдын алу жөнінде жүйелі шаралар қабылдау.

     Бөлімшелерді корпоративтік басқару процесі келесі құжаттармен реттеледі:

ЖОПДО жарғысы;

ЖОПДО корпоративтік басқару кодексі;

корпоративтік басқару рәсімдеріне қатысты өзге де құжаттар.

Қорытынды

     ЖОПДО осы Кодекстің ережелерін бейімдеуге және қолдануға бағытталған ЖОПДО-ның қосымша ішкі құжаттары әзірленетін және қабылданатын болады.